Το περιβαλλοντικό ISO 14001:2015
Ιστορικό
Το να επιτευχθεί ισορροπία μεταξύ του περιβάλλοντος, της κοινωνίας και της οικονομίας θεωρείται ουσιαστική για την κάλυψη των αναγκών του παρόντος χωρίς να υπονομεύεται η ικανότητα των μελλοντικών γενεών να καλύπτουν τις δικές τους ανάγκες. Η βιώσιμη ανάπτυξη ως στόχος επιτυγχάνεται με την εξισορρόπηση των τριών πυλώνων της βιωσιμότητας. Οι προσδοκίες της κοινωνίας για βιώσιμη ανάπτυξη, διαφάνεια και υπευθυνότητα έχουν εξελιχθεί με την αυξανόμενη αυστηρότητα της νομοθεσίας, τις αναπτυσσόμενες πιέσεις στο περιβάλλον από την ρύπανση, την αναποτελεσματική χρήση των πόρων, την ακατάλληλη διαχείριση των αποβλήτων, την κλιματική αλλαγή, την υποβάθμιση των οικοσυστημάτων και την απώλεια της βιοποικιλότητας. Αυτό έχει οδηγήσει τους οργανισμούς στο να υιοθετήσουν μία συστηματική προσέγγιση της περιβαλλοντικής διαχείρισης με την υλοποίηση συστημάτων περιβαλλοντικής διαχείρισης με σκοπό να συνεισφέρουν στον περιβαλλοντικό πυλώνα της βιωσιμότητας.
Σκοπός ενός συστήματος περιβαλλοντικής διαχείρισης
Πρόθεση του ISO 14001 είναι να παράσχει στους οργανισμούς ένα σκελετό προστασίας του περιβάλλοντος και ανταποκριθεί στις μεταβαλλόμενες περιβαλλοντικές συνθήκες ως εξισορρόπηση με τις κοινωνικές και οικονομικές ανάγκες. Προδιαγράφει απαιτήσεις που εκκινούν έναν οργανισμό να επιτύχει τα επιθυμητά αποτελέσματα για το δικό του σύστημα περιβαλλοντικής διαχείρισης. Μία συστηματική προσέγγιση στην περιβαλλοντική διαχείριση μπορεί να παράσχει στην Διοίκηση πληροφορίες προς την επιτυχία σε μακροχρόνιο πλαίσιο και δημιουργήσει επιλογές για την συνεισφορά στην βιώσιμη ανάπτυξη μέσω:
- προστασία του περιβάλλοντος με αποτροπή ή μετριασμό των δυσμενών περιβαλλοντικών επιπτώσεων
- μετριασμό των δυναμικά δυσμενών επιδράσεων των περιβαλλοντικών συνθηκών στον οργανισμό
- βοηθώντας τον οργανισμό στην πλήρωση των υποχρεώσεων συμμόρφωσης
- αυξάνοντας την περιβαλλοντική αποδοτικότητα
- ελέγχοντας ή επηρεάζοντας τον τρόπο που σχεδιάζονται, παράγονται, διανέμονται, καταναλώνονται και διατίθενται τα προϊόντα και οι υπηρεσίες του οργανισμού χρησιμοποιώντας μία προοπτική κύκλου ζωής που μπορεί να αποτρέψει τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις από το να μεταφερθούν κάπου αλλού εντός του κύκλου ζωής
- επιτυγχάνοντας οικονομικά και λειτουργικά οφέλη που μπορεί να απορρέουν από την υλοποίηση περιβαλλοντικά φιλικών εναλλακτικών πρακτικών που ενδυναμώνουν την αγοραστική θέση του οργανισμού
- γνωστοποιώντας περιβαλλοντικές πληροφορίες σε σχετιζόμενα και ενδιαφερόμενα μέρη
Το ISO 14001, όπως και άλλα διεθνή πρότυπα, δεν προορίζεται να αυξήσει ή να αλλάξει τις νόμιμες απαιτήσεις από τον οργανισμό.
Παράγοντες επιτυχίας
Η επιτυχία ενός συστήματος περιβαλλοντικής διαχείρισης εξαρτάται από την δέσμευση από όλα τα επίπεδα και λειτουργίες του οργανισμού, διοικούμενα από την Διοίκηση. Οι οργανισμοί μπορούν να μοχλεύσουν ευκαιρίες για να αποτρέψουν ή μετριάσουν τις δυσμενείς περιβαλλοντικές επιπτώσεις και αυξήσουν τις θετικές περιβαλλοντικές επιπτώσεις, ειδικότερα αυτές με στρατηγικές και ανταγωνιστικές επιπτώσεις. Η Διοίκηση μπορεί να διευθετήσει αποτελεσματικά τα ρίσκα και τις ευκαιρίες της με την ενσωμάτωση της περιβαλλοντικής διαχείρισης στο επιχειρησιακό μοντέλο, την στρατηγική κατεύθυνση και την λήψη αποφάσεων, ευθυγραμμίζοντας αυτά μαζί με άλλες επιχειρηματικές προτεραιότητες και εισάγοντας την περιβαλλοντική διοίκηση μέσα στο όλο σύστημα επιχειρησιακής διαχείρισής της. Επίδειξη της επιτυχούς υλοποίησης του ISO 14001 μπορεί να χρησιμοποιηθεί για να διασφαλίσει τα ενδιαφερόμενα μέρη ότι υπάρχει εγκατεστημένο ένα αποτελεσματικό σύστημα περιβαλλοντικής διαχείρισης. Η υιοθέτηση του ISO 14001, δεν μπορεί να εγγυηθεί από μόνη της τα βέλτιστα περιβαλλοντικά οφέλη. Η εφαρμογή του ISO 14001 μπορεί να διαφέρει από τον ένα οργανισμό στον άλλο λόγω της δομής του οργανισμού. Δύο οργανισμοί μπορεί να έχουν παρόμοιες δραστηριότητες αλλά μπορεί να έχουν διαφορετικές υποχρεώσεις συμμόρφωσης, δεσμεύσεις στην περιβαλλοντική πολιτική τους, περιβαλλοντικές τεχνολογίες και στόχους περιβαλλοντικής απόδοσης, εντούτοις και οι δύο μπορούν να συμμορφώνονται στις απαιτήσεις του ISO 14001. Το επίπεδο λεπτομέρειας και πολυπλοκότητας του συστήματος περιβαλλοντικής διαχείρισης θα ποικίλει λόγω της δομής του οργανισμού, του σκοπού του συστήματος περιβαλλοντικής διαχείρισης, των υποχρεώσεων συμμόρφωσης, την φύση των δραστηριοτήτων, προϊόντων, υπηρεσιών του, περιλαμβανομένων των περιβαλλοντικών πτυχών και των συνδεδεμένων περιβαλλοντικών επιπτώσεων.
Μοντέλο Plan-Do-Check-Act
Η βάση για την προσέγγιση ενός συστήματος περιβαλλοντικής διαχείρισης θεμελιώνεται στην έννοια του Plan-Do-Check-Act (PDCA). Το μοντέλο PDCA παρέχει μία επαναληπτική διαδικασία που χρησιμοποιείται από τους οργανισμούς για την συνεχή βελτίωσή τους. Μπορεί να εφαρμοστεί σε ένα σύστημα περιβαλλοντικής διαχείρισης και σε κάθε μέρος αυτού. Συνοπτικά περιγράφεται ως εξής:
- Σχεδίαση: εδραίωση των περιβαλλοντικών στόχων και των απαιτούμενων διεργασιών για να προκύψουν αποτελέσματα σύμφωνα με την περιβαλλοντική πολιτική του οργανισμού
- Δράση: υλοποίηση των διεργασιών όπως σχεδιάστηκαν
- Έλεγχος: παρακολούθηση και μέτρηση των διεργασιών της περιβαλλοντικής πολιτικής, περιλαμβανομένων των δεσμεύσεων, των περιβαλλοντικών στόχων, των λειτουργικών κριτηρίων και δημιουργία αναφοράς αποτελεσμάτων
- Ενέργεια: λήψη μέτρων για συνεχή βελτίωση
Περιεχόμενα του ISO 14001
Το ISO 14001 συμμορφώνεται με τις απαιτήσεις του διεθνή οργανισμού προτύπων για συστήματα διαχείρισης ποιότητας. Αυτές οι απαιτήσεις περιλαμβάνουν μία δομή υψηλού επιπέδου, απαράλλακτο κεντρικό κείμενο και συνήθεις όρους με κεντρικούς ορισμούς, σχεδιασμένο να οφελεί τους χρήστες που υλοποιούν πολλαπλά πρότυπα συστημάτων διαχείρισης ISO. Το ISO 14001 δεν περιλαμβάνει ειδικές απαιτήσεις άλλων συστημάτων διαχείρισης, όπως αυτά για την ποιότητα, υγιεινή και ασφάλεια στην εργασία, διαχείριση ενέργειας ή οικονομικών. Το ISO 14001 ωθεί έναν οργανισμό να χρησιμοποιήσει μία κοινή προσέγγιση και σκέψη βασιζόμενη στα ρίσκα για την ολοκλήρωση του δικού του συστήματος περιβαλλοντικής διαχείρισης με τις απαιτήσεις άλλων συστημάτων διαχείρισης. Το ISO 14001 περιέχει τις απαιτήσεις που χρησιμοποιούνται για την εκτίμηση συμμόρφωσης. Ένας οργανισμός που επιθυμεί να επιδείξει συμμόρφωση με το ISO 14001 μπορεί να το κάνει ως εξής:
- κάνοντας έναν αυτοπροσδιορισμό και δήλωση ή
- με αναζήτηση επιβεβαίωσης της συμμόρφωσής του από μέρη που έχουν συμφέροντα στον οργανισμό, όπως οι πελάτες ή
- με αναζήτηση επιβεβαίωσης της δήλωσης από ένα εξωτερικό μέρος ως προς τον οργανισμό ή
- με αναζήτηση πιστοποίησης του συστήματος περιβαλλοντικής διαχείρισης από έναν εξωτερικό οργανισμό
Στο παράρτημα Α παρέχονται επεξηγήσεις για την αποφυγή παρερμηνειών των απαιτήσεων του ISO 14001. Στο παράρτημα Β παρέχεται ευρεία τεχνική αντιστοίχηση μεταξύ της προηγούμενης και της ισχύουσας έκδοσης. Οδηγός στην υλοποίηση συστημάτων περιβαλλοντικής διαχείρισης περιλαμβάνεται στο ISO 14004.
1. Αντικείμενο
2. Τυποποιητικές αναφορές
3. Όροι και ορισμοί
4. Πλαίσιο του οργανισμού
4.1. Κατανόηση του οργανισμού και του πλαισίου του
4.2. Κατανόηση των αναγκών και των προσδοκιών των ενδιαφερομένων μερών
4.3. Προσδιορισμός του πεδίου εφαρμογής του Συστήματος Περιβαλλοντικής διαχείρισης
4.4. Σύστημα Περιβαλλοντικής Διαχείρισης
5. Ηγεσία
5.1. Ηγεσία και δέσμευση
5.2. Πολιτική
5.3. Οργανωτικοί ρόλοι, υπευθυνότητες και αρμοδιότητες
6. Σχεδιασμός
6.1. Ενέργειες για την αντιμετώπιση κινδύνων και ευκαιριών
6.1.1. Γενικά
6.1.2. Αναγνώριση των περιβαλλοντικών πλευρών
6.1.3. Προσδιορισμός των υποχρεώσεων συμμόρφωσης
6.1.4 Σχεδιασμός για την ανάληψη δράσης
6.2. Περιβαλλοντικοί σκοποί και σχεδιασμός για την επίτευξή τους
6.2.1. Περιβαλλοντικοί σκοποί
6.2.2. Σχεδιασμός για την επίτευξη των περιβαλλοντικών σκοπών
7. Υποστήριξη
7.1. Πόροι
7.2. Επάρκεια
7.3. Επίγνωση
7.4. Επικοινωνία
7.4.1. Γενικά
7.4.2. Εσωτερική επικοινωνία
7.4.3. Εξωτερική επικοινωνία
7.5. Τεκμηριωμένη πληροφορία
7.5.1. Γενικά
7.5.2. Δημιουργία και επικαιροποίηση
7.5.3. Έλεγχος της τεκμηριωμένης πληροφορίας
8. Λειτουργία
8.1. Λειτουργικός σχεδιασμός και έλεγχος
8.2. Προετοιμασία και ανταπόκριση σε καταστάσεις έκτακτης ανάγκης
9. Εκτίμηση της επίδοσης
9.1. Παρακολούθηση, μέτρηση, ανάλυση και εκτίμηση
9.1.1. Γενικά
9.1.2. Εκτίμηση της συμμόρφωσης
9.2. Εσωτερική επιθεώρηση
9.2.1. Γενικά
9.2.2. Σχέδιο εσωτερικής επιθεώρησης
9.3. Ανασκόπηση από τη Διοίκηση
10. Βελτίωση
10.1. Γενικά
10.2. Μη συμμόρφωση και διορθωτική ενέργεια
10.3. Συνεχής βελτίωση
Διάβασε επίσης:
Η Kemioteko Engineering δημιουργήθηκε ως απόσταγμα εμπειριών 14 ετών στην αδειοδότηση, κατασκευή και λειτουργία δημόσιων τεχνικών έργων και 8 ετών στο ελεύθερο επάγγελμα του μελετητή μηχανικού με εξειδίκευση στην αδειοδότηση και λειτουργία επιχειρήσεων. Αποστολή της Kemioteko Engineering - Χατζηλιόντος Ι. Χριστόδουλος είναι η δημιουργία πελατών, οπαδών της, βαθειά ικανοποιημένων, που θέλουν να κάνουν διαχρονικά τα σωστά πράγματα με τους κατάλληλους συνεργάτες.
Μητρώο Αξιολογητών ΓΓΕΤ- No 14856/95711/08-06-17
