Στο προηγούμενο άρθρο περιγράψαμε 3 ακόμη περιπτώσεις ρύπανσης δικτύων ύδρευσης με τοξικές ουσίες που χρησιμοποιούνται για την αντιμετώπιση εντόμων και ζιζανίων καθώς επίσης και αντιπηκτικού από δίκτυο θέρμανσης σπιτιών. Σκοπός του άρθρου μας είναι να περιγραφούν ορισμένες ακραίες αλλά πιθανές περιπτώσεις ρύπανσης δικτύων ύδρευσης. Τέτοια προβλήματα μπορεί να προκύψουν από ανθρώπινες δραστηριότητες σε εγκαταστάσεις που υδρεύονται από το δημοτικό δίκτυο. Χαρακτηριστικές περιπτώσεις είναι βιομηχανίες, εργοστάσια, βιοτεχνίες, αποθήκες, αγροτικές δραστηριότητες, ακόμη και τα ίδια μας τα σπίτια (εσωτερικές εγκαταστάσεις). Τονίζουμε ιδιαίτερα ότι σε πολλούς δήμους, πανελλαδικά, υφίστανται διάσπαρτα σημεία υδροληψίας χρησιμοποιούμενα αποκλειστικά για την πλήρωση των ραντιστικών δεξαμενών. Μεγάλη προσοχή πρέπει να δίνεται και στα εσωτερικά δίκτυα των σπιτιών. Τα ντεπόζιτα νερού, οι εγκαταστάσεις θέρμανσης και ψύξης που τροφοδοτούνται αυτόματα με νερό ύδρευσης είναι πιθανοί παράγοντες ρύπανσης του πόσιμου νερού, όχι μόνο σε ένα αλλά σε πολλά γειτονικά σπίτια και καταστήματα. 

Κοινό στοιχείο σε όλες τις εφαρµογές είναι η ύπαρξη δεξαμενών αποθήκευσης νερού ή δεξαμενών µε κάποια χημική ουσία, που χρειάζονται αραίωση ή συμπλήρωμα νερού. Όταν η διασύνδεση της χημικής δεξαμενής με την τροφοδοσία του δικτύου βρεθεί κάτω από τη στάθµη του χημικού διαλύματος ή η πίεση του χημικού δικτύου είναι μεγαλύτερη από την πίεση του δικτύου ύδρευσης και δεν έχουν ληφθεί τα απαραίτητα μέτρα αποτροπής εισόδου των χηµικών στο δίκτυο, τότε δημιουργείται σοβαρός κίνδυνος προσβολής της δημόσιας υγείας. Για το λόγο αυτό, σήμερα, παρατίθενται τρεις ακόμη περιπτώσεις.

Παράδειγµα 6: Εισροή νερού θέρμανσης στο πόσιμο νερό σχολείου

Τον Ιούνιο του 1984, στο Νέο Μεξικό, ένα σχολείο έκλεισε για πολλές ημέρες, όταν ο δάσκαλος της οικιακής οικονομίας παρατήρησε ότι το νερό του δικτύου ήταν κίτρινο. Οι χημικοί της πόλης διαπίστωσαν ότι η συγκέντρωση του νερού σε χρώμιο ήταν 14 χιλιάδες φορές πάνω από την ανώτερη επιτρεπτή τιμή. Ήταν θαύμα το ότι κανείς δεν αρρώστησε ή απεβίωσε από τα αστρονομικά επίπεδα του χρωμίου. Το χρώμιο βρέθηκε σε μορφή άλατος διχρωμικού νατρίου, ένα τοξικό άλας που χρησιμοποιείται στους καυστήρες θέρμανσης για την αποτροπή διάβρωσης των μεταλλικών τους εξαρτημάτων.

Δεν βρέθηκαν μαθητές ή διδακτικό προσωπικό που να κατανάλωσαν νερό. Ανακοινώθηκε όμως από τους γιατρούς ότι σε περίπτωση που κάποιος έπινε το νερό με το χρώμιο τα συμπτώματα θα ήταν ναυτία, διάρροια και κάψιμο στο στόμα και τον λαιμό. Ευτυχώς, ο δάσκαλος της οικιακής οικονομίας, που είδε πρώτος το πρόβλημα πριν ξεκινήσει το σχολείο, τύλιξε όλες τις βρύσες με πετσέτες ώστε να μην πιει κανείς. Σχετική έρευνα αποκάλυψε ότι το χρώμιο προήλθε άπό το νερό θέρμανσης επειδή χάλασαν οι βαλβίδες αντεπιστροφής και ελέγχου του καυστήρα, με αποτέλεσμα να γίνει σιφωνισμός και ανάμιξη με το δίκτυο του σχολείου.

Παράδειγμα 7: Νερό πλυντηρίου αυτοκινήτων σε δίκτυο ύδρευσης

Το συμβάν έγινε τον Φλεβάρη του 1979 στην πολιτεία της Ουάσινγκτον. Επρόκειτο για μια επικίνδυνη διασύνδεση με σιφωνισμό, που προκάλεσε χημική ρύπανση του πόσιμου νερού σε έκταση περίπου 100 οικοδομικών τετραγώνων. Η κινητοποίηση της υπηρεσίας ύδρευσης περιόρισε την ρύπανση μέχρι αυτή την έκταση και δεν καταγράφηκαν περιπτώσεις ασθένειας. Αναρίθμητα παράπονα για πρασινωπό και γλοιώδες νερό καταγράφηκαν στην υπηρεσία ύδρευσης. Η προκαταρκτική ανάλυση δειγμάτων έδειξε ρύπανση με απορρυπαντικό. Κατά την διάρκεια των εργασιών ξεπλύματος του δικτύου, προέκυψε ότι το πρόβλημα προκλήθηκε από ένα πλυντήριο αυτοκινήτων. Ο ιδιοκτήτης ήταν συνεργάσιμος και εξήγησε πως εμφανίσθηκε το πρόβλημα. Την Κυριακή 11 Φεβρουαρίου του 1979, μία αντλία υψηλής πίεσης έπαθε βλάβη. Η αντλία εξυπηρετούσε την ανακύκλωση του νερού μετά το πλύσιμο. Μετά την βλάβη της αντλίας, ο ιδιοκτήτης συνέδεσε το δίκτυο ανακύκλωσης με το δίκτυο ύδρευσης προκειμένου το πλυντήριο να λειτουργήσει. Την Δευτέρα 12 Φεβρουαρίου του 1979, η αντλία επισκευάσθηκε αλλά ο ιδιοκτήτης δεν κατήργησε την σύνδεση με το δίκτυο ύδρευσης. Κι επειδή η πίεση που ανέπτυξε η αντλία ήταν υψηλότερη από την πίεση του δικτύου ύδρευσης το βρώμικο νερό επέστρεφε μέσα στο δίκτυο ύδρευσης. Για κακή του τύχη, ο αγωγός του δικτύου ύδρευσης ήταν μεγάλος και η ρύπανση επεκτάθηκε γρήγορα. Μέσα σε 24 ώρες υποχρεώθηκαν όλα τα πλυντήρια αυτοκινήτων της περιοχής να εγκαταστήσουν βαλβίδες αντεπιστροφής.

. 

Παράδειγμα 8: Αλατισμένα αναψυκτικά

Τον Ιανουάριο του 1981, μία διεθνώς γνωστή αλυσίδα φαστφουντ, εγκατεστημένη στις νοτιοανατολικές ΗΠΑ, διαμαρτυρήθηκε στην αρμόδια υπηρεσία ύδρευσης ότι όλα τους τα αναψυκτικά επιστρέφονταν από τους πελάτες με τον χαρακτηρισμό ότι είναι αλμυρά. Η διερεύνηση αποκάλυψε ότι και ένας γείτονας διαμαρτυρήθηκε για αλμυρό νερό στην βρύση του. Τα 2 συμβάντα ήταν ταυτόχρονα. Ο 2ος των διαμαρτυρομένων διατηρούσε ένα επισκευαστήριο θαλασσίων σκαφών, που ήταν συνδεμένο με το ίδιο δίκτυο ύδρευσης όπως και το φαστ φουντ. Η έρευνα επικεντρώθηκε στο επισκευαστήριο και αποκάλυψε ότι: 1. η βαλβίδα αντεπιστροφής στην κεντρική παροχή είχε αντικατασταθεί από μαστό (είχε σπάσει λόγω παγετού), 2. το σύστημα πυροσβεσης χρησιμοποιούσε θαλασσινό νερό με την βοήθεια ηλεκτροκινούμενων και ντιζελοκινούμενων αντλιών, 3. οι αντλίες για να εκκινήσουν έπρεπε να γεμίσουν με νερό και συνεπώς ήταν συνδεμένες με το δίκτυο ύδρευσης. Όταν χρειάστηκε να λειτουργήσει το σύστημα πυρόσβεσης, το αντλούμενο θαλασσινό νερό απέκτησε πίεση μεγαλύτερη από αυτή του δικτύου ύδρευσης κι επειδή δεν υπήρχε κάτι πλέον που να εμποδίζει την είσοδο του θαλασσινού στο δίκτυο ύδρευσης αυτό εισήλθε εντός του δικτύου και αλμύρισε την γραμμή τροφοδοσίας του φαστφουντ.

Προσθήκη

Στο σημείο αυτό κρίνουμε σημαντικό να προσθέσουμε ένα παράδειγμα προς αποφυγή από την δική μας εμπειρία σχετικά με εισροή θαλασσινού νερού σε δίκτυο ύδρευσης. Βρισκόμαστε στο έτος 2004, στην ανατολική επέκταση του οικισμού Νέας Ηράκλειας. Δεχτήκαμε κλήση από την αστυνομία ότι το εγγονάκι ενός γέροντα έκανε εμετό μόλις ήπιε ένα ποτήρι νερό από την βρύση. Ο αστυνομικός που ήδη είχε μεταβεί στο περιστατικό προνόησε και γέμισε 3 μπουκαλάκια με νερό από την περιοχή, ένα από το επίμαχο σπίτι και 2 από γειτονικά. Στο αστυνομικό τμήμα, χρησιμοποιώντας ένα φορητό πεχάμετρο διαπιστώθηκε ότι μόνο το δείγμα από το επίμαχο σπίτι ήταν υφαλμυρισμένο (περίπου 8000μS/cm). Έπρεπε να διερευνήσουμε γιατί υφαλμύρισε το νερό στο σπίτι και για τον λόγο αυτό μεταβήκαμε στην περιοχή. Διαπιστώθηκε ότι ακριβώς απέναντι από το σπίτι με το περιστατικό υπήρχε κατοικία με γεώτρηση επιφανειακή και αντλία σε λειτουργία την στιγμή της αυτοψίας. Ο ιδιοκτήτης μας φανέρωσε ότι η κατοικία του ήταν ταυτόχρονα συνδεδεμένη με το κοινοτικό δίκτυο ύδρευσης αλλά και το δίκτυο της γεώτρησης με την δικαιολογία ότι δεν επαρκεί το κοινοτικό νερό σε πίεση και ποσότητα. Παρά τις διαβεβαιώσεις του ότι έκλεινε την βάνα απομόνωσης των 2 δικτύων όταν λειτουργούσε την γεώτρηση συντάξαμε έκθεση αυτοψίας σύμφωνα με την οποία ζητούσαμε την πλήρη αδρανοποίηση της γεώτρησης και την αποκοπή της από το δίκτυο ύδρευσης. Η έκθεση δώθηκε στην αστυνομία για να χειριστεί την αντιδικία των εμπλεκομένων κατά την κρίση της.

(το άρθρο είχε δημοσιευθεί πριν πολλά χρόνια στο Βήμα Της Καλλικράτειας, εξακολουθεί όμως να παραμένει επίκαιρο και δεν παύει να μας υπενθμίζει ποιές κακές πρακτικές να αποφεύγουμε)

πηγή: EPA - Cross Connection Control Manual